برج خنک کننده :
نوعی مبدل حرارتی است که در آن در اثر برقراری تماس بین آب گرم و هوای خنک باعث پایین آمدن دمای آب گرم می شود. برج خنک کننده یکی از تجهیزات بسیار مهم در صنعت های بزرگ اعم از فولاد ، پتروشیمی ، و ... است طرز کار برج خنک کننده فایبرگلاس به این صورت است که هوایی که ترجیحا مقدار کمی رطوبت دارد در تماس با آب گرم قرار می گیرد. در چنین حالتی به دلیل وجود اختلاف انرژی و هم چنین گرادیان غلظت انتقال انرژی و جرم از آب به هوا صورت می گیرد. آب از فاز مایع تبخیر شده و به فاز بخار می رود و در اثر تبخیرش مقداری انرژی را نیز به فاز گاز می برد، مقدار این انرژی بسیار بالاست و آن هم به دلیل بالا بودن گرمای نهان آب است.
عملکرد برج خنک کننده :
به این ترتیب در اثر تبخیر مقداری آب و خارج کردن گرما از فاز مایع دمای آب پایین می آید. لازمه انجام این فرایند این است که هوای مورد استفاده در برج دارای مقدار کمی رطوبت باشد، تا ظرفیت پذیرش آب تبخیر شده را داشته باشد. پس به صرفه نیست که از این روش در مناطق شمالی کشور استفاده شود، زیرا به دلیل رطوبت بالای هوا در این مناطق بازدهی این برج ها بسیار پایین می آید.
انواع برج های خنک کننده در صنعت :
برج خنک کننده ها را بر اساس پارامتر های مختلفی می توان دسته بندی می شوند که3 پارامتر اصلی دسته بندی این نوع برج ها عبارتند از:
1- جهت حرکت آب و هوا
2- روش انتقال حرارت
3- نوع مکش هوا
انواع برج خنک کننده از نظر شکل ظاهری :
1- برج خنک کننده مکعبی
2- برج خنک کننده مخروطی
انواع برج های خنک کننده بر اساس جهت حرکت آب و هوا به 2 دسته تقسیم می شود:
1- جریان متقاطع :
همان طور که از نام آن می توان فهمید، در این تجهیز ورود آب از بالا به پایین و جریان هوا هم به صورت متقاطع وارد می شود و پس از تماس با آب از بالا خارج می شود. این سیستم به 2 دلیل مهم بسیار پر استفاده است:
1.کم هزینه ترین سیستم خنک کننده با آب است.
2.میزان هدر رفت آب گرم در آن بسیار کم است.از این نوع تجهیزات برای صنایع فشرده سازی هوا بیشتر استفاده می شود.
از مزایای این نوع برج ها می توان به 3 مورد اشاره کرد:
هزینه پایین
تعمیر و نگهداری ساده
برج خنک کننده متقاطع
2- جریان نا هم سو :
در این تجهیز آب از بالای برج و هوا در خلاف جهت آن از پایین برج وارد می شود. آب از بالای پرکن ها وارد برج شده و در قسمت پرشده برج با هوا تماس پیدا می کند. نا هم سو بودن فرایند، هم از نظر انتقال جرمی و هم انتقال حرارت بازدهی بالاتری نسبت به متقاطع دارد. به همین دلیل وقتی که بخواهیم برای حجم زیادی آب عملیات خنک سازی را انجام دهیم، از این برج ها استفاده می کنیم.از این برج ها بیشتر در پالایشگاه های نفت و گاز و پتروشیمی استفاده می شود.
از جمله مزایای این نوع برج ها عبارتند از:
بیشترین تماس بین فازها در این برج ها برقرار می شود
بیشترین نیروی محرکه برای انتقال جرم و حرارت
انواع برج های خنک کننده بر اساس روش انتقال حرارت
- برج خنک کننده خشک :
در این نوع خنک کننده ها آب نقشی ندارد، بلکه سیال فرایندی با عبور از یک مبدل توسط هوا خنک می شود.
- برج خنک کننده مدارباز :
خنک سازی در این برج ها با تبخیر آب انجام می شود. از مزایای این تجهیزات بازده بالای انرژی است، اما مشکل اصلی این برج ها نیز هزینه بر بودن بهره برداری آن هاست.
- برج خنک کننده مداربسته :
اساس کار این تجهیز مثل برج های مدار باز است. با این تفاوت که سیال فرایندی با هوای خنک تماس پیدا نمی کند.
انواع برج های خنک کننده بر اساس نوع مکش هوا
- مکش طبیعی :
در این تجهیز در اثر تبخیر آب دمای هوا بالا می رود،و همان طور که می دانیم، در گازها دما با چگالی رابطه ی عکس دارد.پس با افزایش دما چگالی کاهش می یابد و هوا به طور طبیعی به بالا صعود می کند.
از جمله مزایای این تجهیز عبارت است از:
ایمنی بالا
بازده بالای انرژی
از معایب این نوع برج های خنک کننده است:
عدم تطابق با شرایط اتمسفری
فضای مورد نیاز نصب
هزینه اولیه بالا
از این نوع تجهیز در نیروگاه های تولید برق بیشتر استفاده می شود.
- مکش مکانیکی :
این نوع برج ها خود به دو گروه تقسیم می شوند:
دمیدن اجباری : در این دسته از برج ها یک فن در پایین برج وجود دارد که هوا را به طور نا هم سو با آب تماس می دهد. در صنایع شیمیایی از این روش استفاده می شود.
مکش اجباری : دقیقا شبیه برج های قبلی است، اما فن در بالای برج نصب می شود و هوای ورودی را به بیرون پرتاب می کند. این را هم ببینید
محاسبات و طراحی برج خنک کننده :
پارامتر مهم در طراحی برج خنک کننده
- دمای حباب مرطوب :
پایین ترین دمایی است که با تبخیر آب در هوا می توان آن را خنک کرد، این حالت زمانی اتفاق می افتد که هوا به حالت 100 درصد اشباع از رطوبت برسد. در برج های خنک کننده، این پارامتر بیانگر یک حالت تعادلی است. در واقع دانستن این دما در یک محیط جغرافیایی به ما می گوید که با استفاده از این مکانیزم خنک سازی، در نهایت به این مقدار دما می توان رسید.
- دبی آب :
طبیعی است که هرچه مقدار آبی که می خواهیم خنک کنیم بیشتر باشد،باید از برج بزرگتری برای این کار استفاده کنیم.
- دمای :
عبارت است از اختلاف دمای هوای خروجی و دمای حباب مرطوب که هرچه کمتر باشد،ظرفیت بالاتری از برج های خنک کننده نیاز است.چون کم بودن این پارامتر بیانگر نزدیکتر شده به دمای حباب مرطوب است.
- آب جبرانی در برج خنک کننده :
در برج خنک کننده گرمای فرایند از طریق تبخیر مقداری آب صورت می گیرد.هم چنین مقداری آب نیز توسط هوا به بیرون می رود که به این پدیده همراه بری آب می گویند.از این رو مقدار مواد معدنی در آب به تدریج و با گذشت زمان افزایش می یابد،که این موضوع پدیده نامطلوبی است.برای حل این مشکل همواره مقداری آب تحت عنوان آب جبرانی به برج وارد می شود.که دبی این جریان از نوشتن موازنه جرم برای آب موجود در برج به سادگی به دست می آید.
قیمت برج خنک کننده :
قیمت برج خنک کننده یا برج خنک کننده به پارامتر های مهمی از جمله زیر بستگی دارد :
1- الکترو موتور
2- نوع رزین مصرفی
3- تعدادلایه های مصرفی
4- جنس پروانه
5- نوع پکینگ
6- جنس قطره گیر
برج خنک کننده